zrobić pierwszy ruch

- ruch ciał w przestrzeni the movement of bodies in space

- ruch ziemi wokół słońca the Earth’s movement around the Sun

- ledwie zauważalny ruch powietrza barely noticeable movement of the air

- być w ruchu to be in motion

- wprawić coś w ruch to set sth in motion [wahadło, koło]

- zgodnie z ruchem/przeciwnie do ruchchu wskazówek zegara clockwise/anticlockwise

- wdzięczne/ociężałe ruchy graceful/heavy movements

- wykonać a. zrobić ruch ręką/głową to make a gesture with one’s hand/head

- nie rób żadnych gwałtownych ruchów don’t make any sudden moves

- wskazać coś ruchem ręki to point at sth with one’s hand

- pochwycić coś zręcznym ruchem to catch sth with a graceful movement of one’s hand

- czytać z ruchu warg to lip-read

- krępować ruchy [ubranie] to restrict movement

- zapewniać komuś swobodę ruchów to give sb freedom of movement także przen.

- stać/siedzieć/leżeć bez ruchu to be standing/sitting/lying motionless

- jego ruchy wyrażały zdenerwowanie you could tell by his movements that he was nervous

- śledził każdy jego ruch he watched his every move

- jeden ruch i nie żyjesz! one move and you’re dead!

- ruch na świeżym powietrzu outdoor exercise

- zażywać dużo ruchu to take a lot of exercise

- pies potrzebuje trochę ruchu the dog needs some exercise

- przedświąteczny ruch the pre-Christmas rush

- w kuchni panował gorączkowy ruch there was a flurry of activity in the kitchen

- na sali panował nieopisany ruch the room was full of commotion

- być w ciągłym ruchu to be always on the go

- mamy ruch w interesie business is brisk

- ruch uliczny the road traffic

- ruch pieszy/kołowy pedestrian/motor traffic

- ruch autobusowy/kolejowy bus/rail traffic

- ruch osobowy/towarowy/tranzytowy passenger/freight/transit traffic

- ruch jednokierunkowy/dwukierunkowy one-way/two-way traffic

- ruch prawostronny/lewostronny driving on the right/left(-hand) side of the road

- przepisy ruchu drogowego traffic regulations

- droga szybkiego ruchu a throughway

- pas ruchu a lane

- kontroler ruchu lotniczego an air-traffic controller

- kierować ruchem to direct traffic

- włączyć się do ruchu to merge with traffic

- na ulicach panował wzmożony ruch the traffic was heavier than usual

- ruchy wojsk the movement of troops

- ruchy migracyjne the migratory movement

- ruch ludowy/niepodległościowy a peasant/an independence movement

- ruch artystyczny/kulturalny an artistic/a cultural movement

- ruch na rzecz czegoś a movement in support of sth

- ruch oporu the resistance movement

- zrobić ruch pionem to move one’s pawn

- teraz twój ruch it’s your move

- zrobić coś w trzech/sześciu ruchach to do sth in three/six moves

- dobry/zły ruch a good/bad move

- śledzić czyjeś ruchy to follow sb’s moves

- wykonać ruch to make a move

- jaki będzie ich następny ruch? what’s going to be their next move?

- jeden fałszywy ruch i po tobie one false move and you’re dead

- teraz ruch należy do nich the ball is in their court przen.

- ruchy stóp procentowych/cen the fluctuations in interest rates/prices

- ruch kadrowy w firmie staff turnover

- □ ruch harmoniczny Fiz. harmonic motion

- ruch jednostajnie przyspieszony/opóźniony Fiz. uniformly accelerated/retarded motion

- ruch jednostajny Fiz. uniform motion

- ruch nastyczny Bot. nastic movement

- ruch obrotowy rotary motion

- ruch prostoliniowy/krzywoliniowy Fiz. linear/curvilinear motion

- ruch robaczkowy Fizj. peristalsis

- ruchy artykulacyjne Fonet. articulatory movements

- ruchy Browna Fiz. Brownian movement

- ruchy górotwórcze Geol. orogenic movements

■ pójść w ruch [kamery, aparaty fotograficzne] to be switched on

- pięści poszły w ruch fists were flying

- w ruch poszły noże knives were drawn

- puścić coś w ruch to set sth in motion

* * *

* * *

1. (= zmiana położenia) movement, motion; ruch jałowy techn. dead movement; ruch jednostajny fiz. uniform motion; ruch jednostajnie opóźniony fiz. uniformly retarded motion; ruch jednostajnie przyspieszony fiz. uniformly accelerated motion; ruch krzywoliniowy fiz. curvilinear motion; ruch obrotowy fiz. rotary motion, rotation; ruch prostoliniowy fiz. (recti)linear motion; ruch wahadłowy fiz. swinging motion; ruchy górotwórcze geol. earth l. orogenic movements; ruchy robaczkowe anat. peristalsis; być w ruchu be on the run; puścić l. wprawić coś w ruch set sth in motion; stać bez ruchu stand still.

2. (= poruszanie się, gest) movement, motion, move; mieć swobodę ruchów t. przen. have a free hand, have leeway; zrobić pierwszy ruch make the first move.

3. (= ćwiczenia fizyczne) exercise; zażywać ruchu take exercise.

4. (= wzmożona aktywność, krzątanina) commotion, bustle; ruch w interesie pot. hecticness; być w ciągłym ruchu live l. lead an active life.

5. (= poruszanie się pieszych i pojazdów) traffic; ruch drogowy road l. vehicular traffic; ruch prawostronny/lewostronny mot. right-/left-side traffic; ruch tranzytowy transit traffic; regulować ruch control the traffic; pas ruchu lane.

6. polit., sztuka movement; ruch polityczny political movement; ruch oporu Resistance.

7. (= posunięcie w grze planszowej) move.

8. wojsk. maneuver, Br. manoeuvre; movement.

* * *

zrób

1. (= wytworzyć, wyprodukować) make; zrobić śniadanie/kawę make breakfast/some coffee; zrobić coś na drutach knit sth; zrobić coś szydełkiem crochet sth; zrobić coś z niczego make sth out of nothing; zrobić coś od ręki do sth while you wait; zrobić z igły widły make a mountain out of a molehill; i w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu you can't make a silk purse from a sow's ear.

2. (= dokonać czegoś) make, do; zrobić ruch/krok make a move/step; zrobić pranie/porządki do the laundry/cleaning; zrobić komuś zastrzyk give sb an injection; zrobić interes na czymś make money out of sth; zrobić karierę make a career; zrobić komuś grzeczność do sb a favor, Br. do sb a favour; zrobić komuś wstyd bring shame on sb; zrobić z kogoś człowieka make a person out of sb; zrobić z kimś/z czymś koniec do away with sb/sth; zrobić z czymś porządek put sth in order; zrobić oko do kogoś wink at sb; zrobić pierwszy krok/wielki krok naprzód make the first step/a giant step forward; zrobić dobry początek make a good start; zrobić zakupy do shopping; zrobić z czegoś użytek make use of sth; zrobić wyjątek make an exception; zrobić zdjęcie take a picture; zrobić pieniądze l. majątek na czymś make a fortune on sth; zrobić kasę na czymś pot. make money on sth; zrobić komuś kawał play a joke on sb; zrobić komuś na złość spite sb; zrobić z kogoś durnia l. wariata make a fool out of sb; zrobić skok na bank sl. raid a bank; zrobił wiele/wszystko, aby... he did a lot/everything to...; nie wiem, co z tym zrobiłem I have no idea what I did with it; uważaj, bo coś sobie zrobisz be careful or you'll hurt yourself; to ci dobrze zrobi it will do you good; co mogę dla ciebie zrobić? what can I do for you?, is there anything I can do for you?; co mi możecie zrobić? pot. what can you do to me?; co z tym fantem zrobić? what to do with it?

3. (= zachować się) do; act, behave; zrobić dobrze/źle do the right/wrong thing; co ja zrobię bez ciebie? what will I do without you?; co ja zrobię, że... I can't help it that...

4. (= zorganizować) make, organize; zrobić zebranie organize a meeting; zrobić przyjęcie throw a party; zrobić sobie święto take a day off.

1. (= stać się) become, turn out; zrobiło się komuś żal kogoś/czegoś sb felt sorry for sb/sth; zrobiło się głośno koło kogoś/czegoś sb/sth received a lot of attention; zrobiło mi się niedobrze I felt faint; zrobiło mi się smutno/radośnie I felt sad/happy; co się z niego zrobiło?! look what became of him!

2. (= nastać) get; zrobiła się noc the night fell; zrobił się dzień the day began; zrobiło się późno/zimno it got late/cold; zrobiła się zima/wiosna winter/spring came; zrobiło się zamieszanie there was some commotion; zrobił się tłok/bałagan there was a crowd/mess.

3. pot. (= wykreować się) dress up, spruce up; zrobić się na bóstwo doll o.s. up.

- zrobić dwa kroki to przodu/do tyłu to take two steps forward/back

- stawiać duże/małe kroki to take big/small steps

- zbliżać się wielkimi krokami [osoba] to walk fast (do kogoś/czegoś toward(s) sb/sth); przen. [dzień, termin] to approach rapidly

- stawiać pierwsze kroki [dziecko] to take one’s first steps; przen. [firma, nauka] to be in its infancy

- stawiać pierwsze kroki jako polityk przen. to take one’s first steps in the world of politics

- usłyszeć czyjeś kroki to hear sb’s footsteps

- iść krok za krokiem to go step by step a. one step at a time

- robić coś krok za krokiem a. krok po kroku to do sth step by step a. one step at a time

- krok po kroku zdobyłem jej zaufanie little by little, I won her trust

- iść za kimś krok w krok to dog sb a. sb’s footsteps, to follow sb (about a. around everywhere)

- iść przy kimś krok w krok to walk in step with sb

- kierować swoje kroki do czegoś a. ku czemuś książk. to direct one’s steps toward(s) sth

- na każdym kroku a. co krok widać było ślady wojny the traces of war were visible at every turn

- ani kroku (dalej)! don’t move!

- iść szybkim/wolnym krokiem to walk at a fast/slow pace

- przyspieszyć/zwolnić kroku to speed up/slow down

- mieć sprężysty/żołnierski krok to walk with a springy/soldierly step

- dotrzymywać komuś/czemuś kroku to keep up with sb/sth także przen.

- równaj krok! (rozkaz wojskowy) get in step!

- krok defiladowy the goose-step

- iść krokiem defiladowym to (do the) goose-step

- uczyć się kroków walca/tanga to learn the steps of the waltz/tango

- mylić krok w tańcu to be a. dance out of step

- podjąć stosowne/stanowcze kroki to take appropriate/decisive steps

- skłonić kogoś do desperackiego kroku to induce sb to make a desperate move

- zdecydować się na ryzykowny krok to decide to make a risky move

- ważny krok w walce z terroryzmem a major step forward in the fight against terrorism

- uczynić krok ku zgodzie to take a step toward(s) reconciliation

- ktoś musi uczynić pierwszy krok someone has to take the first step

- krok wstecz w procesie pokojowym a step backward(s) in the peace process

- milowy krok a giant step

- to odkrycie było milowym krokiem w rozwoju współczesnej nauki this discovery was a giant step in the development of modern science

- znałem jej każdy krok I was aware of her every move

- to dwa kroki stąd it’s just around the corner; it’s just a hop, skip, and jump from here pot.

- jesteśmy o krok a. dzieli nas krok od zwycięstwa victory is just around the corner

- stąd już tylko krok do rewolucji from there its one step to revolution

- nie odstępować kogoś na krok to follow sb everywhere

- sprawa nie posunęła się nawet na a. o krok things have gone (absolutely) nowhere, things have not moved ahead at all

- on nie ustąpi ani na krok he won’t budge an inch

- być ciasnym w kroku [spodnie, bielizna] to be tight in the crotch

- spodnie cisną a. uwierają mnie w kroku my trousers are tight in the crotch

- □ krok łyżwowy Sport ski skating

* * *

* * *

1. (= stąpnięcie) step; ( ciężki) plod, tramp; (= sposób chodzenia) gait, walk; krok defiladowy parade step; niepewny krok unsteady gait; równać krok fall into step; dotrzymywać komuś kroku t. przen. keep pace with sb; chodzić za kimś krok w krok follow sb around, dog sb's footsteps; posuwać się krok za krokiem go step by step; przyspieszać/zwalniać kroku speed up/slow down; skierować dokądś swoje kroki turn one's steps somewhere; wlec się żółwim krokiem lag on l. move at a snail's pace; od miłości do nienawiści tylko jeden krok there's a thin line between love and hate; ani kroku dalej! freeze!, hold it right there!; nie idę ani kroku dalej! I'm not going l. moving a step further!

2. (= odcinek drogi) step; być o krok od be one step away from; co krok at every step, every step of the way; dwa kroki stąd within a stone's throw of here; nie ruszyć się ani na krok not to move a step; spotykać coś na każdym kroku l. co krok encounter sth at every step l. every step of the way; wielki/milowy krok naprzód/wstecz a great/enormous step forward/back.

3. (= działanie) step; desperacki/fałszywy krok desperate/false step; krok po kroku step by step; podjąć konieczne/pilne kroki take necessary/urgent steps; podjąć odpowiednie kroki (prawn.) take due steps; zrobić pierwszy krok take the first steps.

4. pot. ( część ubrania) crotch.

* * *

1. ( stan organizmu) life; życie zwierząt/roślin/człowieka animal/plant/human life; życie płodowe fetal life; budzić się do życia (np. o roślinach, opowiadaniu) come to life; życie ledwie się w nim kołacze l. nie pozostało mu wiele życia he is not long for this world.

2. (= istnienie, egzystencja) life; ciężkie/łatwe l. lekkie życie hard/easy life; warunki życia living conditions; dawać komuś miesiąc życia (= rokować) give sb a month to live; narażać życie risk one's life; z narażeniem życia at the risk of one's life; uratować komuś życie save sb's life; pierwszy raz w życiu for the first time in one's life; życie intymne love life; życie osobiste l. prywatne private life; życie naukowe scientific life; życie kulturalne cultural life; życie seksualne sexual life; jedwabne życie charmed life l. existence, the good life; kawał życia plenty of time ( of one's life); wstępować na nową drogę życia embark on a new career; jesień życia the autumn of one's life; wiosna życia the spring of one's life; ubezpieczenie na życie life insurance; życie wieczne rel. eternal life; życie pozagrobowe rel. afterlife; życie po śmierci life after death; życie na pełnych obrotach life in the fast lane; życie nocne nightlife; życie to nie bajka life is not a bed of roses; sprawa życia i śmierci a matter of life and death; pan życia i śmierci master of life and death; szkoła życia school of life; walka na śmierć i życie life-and-death struggle, mortal combat; historia wzięta z życia true-life story; do końca życia as long as I live; póki życia as long as life endures; zbliżać się do kresu życia be nearing one's end; za życia in l. during one's lifetime; patrzeć serio na życie treat one's life seriously; być nie do życia be lifeless, be dog-tired; dać znak życia give signs of life; nie dawać znaku życia give no signs of life; darować komuś życie spare sb l. sb's life; kochać kogoś/coś nad życie love sb/sth more than life itself; odebrać komuś życie take sb's life; targnąć się na swoje życie l. odebrać sobie życie take one's life; powołać do życia call into existence; pozostać przy życiu remain alive; pożegnać się z życiem meet one's death l. end; mieć własne życie have a life of one's own; ujść z życiem escape with one's life; utrzymać przy życiu keep alive; usunąć się z czyjegoś życia withdraw from sb's life; używać życia live it up; wchodzić w życie come into force l. effect; wcielać coś w życie put sth into effect; rozpoczynać nowe życie start l. get a new life; turn over a new leaf; get a new lease of life; zakończyć życie end one's life; zatruwać komuś życie be the bane of sb's life; zrobić komuś z życia piekło make sb's life hell; złamać komuś życie ruin sb's life; czyjeś życie wisi na włosku sb's life is hanging by a hair's breadth; dać komuś życie give birth to sb; towarzysz/-ka życia life's companion; składać życie w ofierze sacrifice one's life; poświęcić l. oddać za kogoś/coś życie lay down l. give one's life for sb/sth; poświęcić (swoje) życie komuś/czemuś dedicate one's life to sb/sth; cudem ujść z życiem have a close shave; prowadzić podwójne/cnotliwe/normalne życie live a double/virtuous/normal life; pieskie życie dog's life; rajskie życie the life of Riley; samo życie! that's life!; uciekaj, jeśli ci życie miłe! run for your life!; run for dear life!; życie jak w Madrycie żart. the life of Riley; drogo sprzedać życie sell one's life dearly; miłość czyjegoś życia (= ukochana osoba; t. przen. = pasja) the love of sb's life l. of a lifetime; o mało (co) nie stracić życia come near losing one's life; przez resztę życia for the rest of one's life; człowiek uczy się przez całe życie you l. we live and learn; ustawić kogoś na całe życie set sb up for life; i to ma być życie! przen. what a life!; życie ci ucieka life is passing you by; życie musi toczyć się dalej the show must go on.

3. (= energia życiowa, temperament) life, vigor; Br. vigour; on jest bez życia he's lifeless; z życiem with vigour; nabierać życia (o opowieści, filmie) come to life; tchnąć w coś nowe życie breathe new life into sth; żyć pełnią życia live one's life to the full; nigdy w życiu! not on my l. your life!; wystraszyłem się jak nigdy w życiu I was scared half to death.

4. (= ruch) activity; tętnić życiem teem with activity.

5. pot. (= utrzymanie, wyżywienie) living; środki do życia means of subsistence; brak środków do życia destitution; być bez środków do życia be down at heel; życie ponad stan life beyond one's means; zarabiać na życie earn one's living l. keep; jak on zarabia na życie? what does he do for a living?